بررسی تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن و تاریخ کاشت در توسعه و دوام سطح برگ سیب زمینی

به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن و تاریخ کاشت بر توسعه و دوام سطح برگ سیب زمینی رقم آگریا در سال 1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد تیمارهای آزمایش شامل تاریخ کاشت در 3 سطح (15، 25 اردیبهشت و 4 خرداد) و نیتروژن در 4 سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) بودند. بررسی های بعمل آمده نشان داد که تأخیر در تاریخ کاشت موجب کاهش زمان سبز کامل بوته، استولون زایی، غده بندی، گل دهی، میانگین ارتفاع بوته، متوسط قطر ساقه، طول استولون، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن خشک اندام هوایی، متوسط وزن غده، تعداد غده و عملکرد غده شد. مصرف نیتروژن بالا باعث تأخیر در استولون زایی و افزایش ارتفاع بوته، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن خشک اندام هوایی و متوسط وزن، قطر، تعداد و عملکرد غده گردید، ولی در مقابل منجر به کاهش شاخص برداشت شد. بالاترین کارآیی زراعی نیتروژن (04/154 کیلو گرم در کیلو گرم) نیز از پایین ترین سطح کودی (50 کیلوگرم در هکتار) و کمترین مقدار آن (89/61 کیلو گرم در کیلو گرم)از سطح کودی بالاتر (150 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد. و در بین تاریخهای کاشت، بیشترین کارآیی زراعی نیتروژن (168/94 کیلو گرم در کیلو گرم) به کشت 25 اردیبهشت اختصاص یافت. کشت زودتر با مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن سنگین ترین غده ها را تولید کرد و سبک ترین غده ها از سطح کودی شاهد در کشت دیرتر حاصل شد. روند تغییرات تعداد غده در بوته در تمامی تاریخ های کاشت تا مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار افزایش نشان داد و در بیشتر از این مقدار کاهش یافت. کشت زود با بیشترین عمکرد غده (04/715 گرم در بوته) با تاریخ کاشت دوم در یک سطح و کشت سوم از این لحاظ با کمترین عملکرد غده (34/584 گرم در بوته) در پایین ترین سطح قرار گرفت. همچنین مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن حداکثر عملکرد غده (04/726 گرم در بوته) را به خود اختصاص و کمترین مقدار آن مانند بسیاری از صفات مورد مطالعه از سطح کودی شاهد بدست آمد. مطالعه روند شاخصهای رشد نیز در این آزمایش نشان داد که مصرف کود نیتروژن موجب افزایش شاخص سطح ب رگ (lai)، ماده خشک کل (tdm)، سرعت رشد گیاه (cgr)، سرعت رشد نسبی (rgr)، نسبت سطح برگ (lar) و سرعت جذب خالص (nar) در گیاه سیب زمینی می شود. حداکثر lai به میزان 41/3 با حداکثر مصرف نیتروژن در تاریخ کاشت اول پس از دریافت 4/845 واحد دمایی حاصل شد و مصرف نیتروژن علاوه بر افزایش lai موجب تسریع در به حداکثر رسیدن این شاخص شد. حداکثر میزان lar نیز با بیشترین مقدار مصرف نیتروژن در تاریخ کاشت اول بدست آمد. tdm در کلیه تاریخ های کاشت با مقادیر مختلف مصرف نیتروژن شکل سیگموئیدی داشته و حداکثر مقدار (017/1285 گرم در متر مربع) آن با مصرف 150کیلوگرم نیتروژن در کشت 15 اردیبهشت پس از دریافت 5/1008 واحد دمایی بدست آمد. بالاترین سرعت رشد گیاه (cgr) به مقدار 21/3 گرم در متر مربع در روز از تاریخ کاشت دوم با مصرف مقدار بالای نیتروژن پس از دریافت 749 درجه روز-رشد حاصل شد و با تأخیر در تاریخ کاشت مقدار آن سریع تر به صفر رسید. بالاترین مقدار nar در ابتدای دوره رشد از تاریخ کاشت 4 خرداد پس از مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن حاصل شد ولی با مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن در تاریخ کاشت اول میزان nar در اواخر دوره رشد دیرتر به صفر رسید. حداکثر lad نیز از تاریخ کاشت سوم با مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن پس از دریافت 7/843 واحد دمایی حاصل شد، با این حال lad در طول دوره رشد درتاریخ کاشت اول داری توزیع نرمال بود و با تأخیر در تاریخ کاشت مقدار آن در اواخر دوره رشد که می توانست نقش بیشتری در پر شدن غده داشته باشد کاهش یافت. بطورکلی کشت زود و مصرف بالای نیتروژن با تغییر کلیه شاخص های مورد مطالعه به نفع عملکرد بهتر ارزیابی شد